mehmet atlı ne demek?

Mehmet Atlı (d. 1975; Bağlar, Diyarbakır)¹ Kürt asıllı Türk müzisyen.² Mardin Artuklu Üniversitesi Mimarlık Fakültesi'nde öğretim görevlisi olarak çalıştı.³ Kürtçe müziğe yenilik getirenler arasında sayılmaktadır.⁴

1975 yılında Diyarbakır’da doğdu, babası demiryolu işçisi idi.⁵ Dedesi, kardeşleri ve dayıları da demiryolcu olan Atlı'nın çocukluğu Diyarbakır, Sirkeci, Ankara garlarında geçti.⁶ İlk ve ortaöğrenimini Diyarbakır ve Ankara’da tamamladı.⁷ Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Bölümü’nü 2000 yılında bitirdi. Yine aynı üniversitede, "90’lardan Günümüze Türkiye’de Cami Mimarlığı Tartışmalarına Mimarların Katılımı" başlıklı tezi ile Mimarlık Tarihi ve Kuramı Lisansüstü programını tamamladı. 2000-2010 yılları arasında mimar olarak çalıştı. 2010’da İstanbul'dan ayrılıp Diyarbakır'a yerleşti ve Mardin Artuklu Üniversitesi Mimarlık Bölümü’nde öğretim görevlisi olarak çalışmaya başladı.⁸

Müzik hayatı

Diyarbakır'da amatör okul gruplarında bağlama çalarak müziğe başladı. Kısa süren bir solfej ve armoni eğitimi dışında akademik müzik eğitimi almadı. Mimarlık okumak üzere gittiği İstanbul’da 1994'te Koma Dengê Azadî'nin yeni kadrosunda, besteci, şarkı sözü yazarı, solist ve gitarist olarak yer aldı ve grubun Fedi ve Welatê min albümlerinde çalıştı. 2000 yılına kadar aynı zamanda, Marmara Üniversitesi Konservatuvar Bölümü öğrencilerinden oluşan 'Üç Deniz Topluluğu'na da enstrümanist olarak katıldı.⁹ Daha sonra solo albüm çalışmalarına geçiş yaptı.

Jahr

Mehmet Atlı'nın ilk solo albümü olan Jahr-Zamansız ve dilsiz şarkılar 2003'te Lizge Müzik'ten çıktı.¹⁰ Albümde rock, jaz ve senfonik düzenlemeler göze çarparken derlemeler ve türküler yer almadı. Albüm 2010'da Anadolu Müzik'ten yeniden yayınlandı.¹¹

Wenda

2008'de çıkan ikinci solo albümü Wenda'nın aranjörlüğünü Okan Murat Öztürk, Serdar Keskin ve Mehmet Atlı yaptı. 12 parçanın çoğunun söz ve müzikleri sanatçıya ait.¹² Sokakların ve kayıp izdüşümlerin izini sürdüğünü söylediği albümünde kendi bestelerinin yanı sıra Cigerxwîn, Ebdullah Peşew ve Arjen Ari'nin de sözleri yer alıyor.¹³

Birîn

Üçüncü solo albümü olan Birîn, önce Almanya'da Mir Müzik'ten, daha sonra Türkiye'de Kom Müzik'ten yayımlandı. Atlı, albümde gitarın yanı sıra lavta da çaldı. Albüm şair Arjen Arî, Mehmed Uzun ve Aram Tigran'a ithaf edildi.¹⁴ Dokuz şarkı ve bir enstrümantal düzenlemenin yer aldığı albümde Kâmûran Elî Bedirxan, Cigerxwîn, Arjen Arî, Lorîn Dogan, Mazhar Kara'nın sözlerine yapılan besteler ve Dersim, Koçgirî, Diyarbakır yörelerinden halk şarkıları yer alıyor. Atlı bu albümde Erganili Atlı’dan bir Diyarbakır türküsü olan "Karanfil eker misin?"i seslendirerek ilk kez Türkçe bir kayıt yaptı.¹⁵ Müzisyen, daha önce Türkçe söylememesinin nedenini şöyle açıklıyor: "Türkçe karşısında hiçbir kompleksim ya da münhasıran bir derdim yok. Hatta Türkçe’yi seviyorum. Dillerin bir suçu yok. Ama Türkçe’ye Kürt olduğumu unutturmak, Kürtçe’yi unutturmak üzere biçilen role de sonuna kadar karşıyım. Bunun için de hiç Türkçe bilmiyormuş gibi tamamen Kurmanci ve Zazaki bir repertuvar oluşturup seslendirdim yirmi yıldır. Çünkü bu bir inat konusuydu, bir ölüm-kalım meselesiydi. Binlerce insan öldü, bu dili savunduğu için onbinler hapsedildi, sürgün edildi. Türkçe kendisine biçilen bu lanetli rolden kurtarılsa Türkler ve Türkçe için de iyi olur."¹⁶